Hallo, lieve mamma,
Ik kan maar niet beslissen of er troost zit in de gedachte dat je de huidige wereld niet meer meemaakt en er ook helemaal geen weet meer van hebt, of dat ik liever denk dat je vanuit een andere plek met hetzelfde afgrijzen en dezelfde wanhoop naar de wereld kijkt. Als je nog zou leven, zou je hetzelfde als ik voelen: dat is een van de weinige zekerheden die ik nog heb. Ik ben blij dat het verraad, het onrecht en de onophoudelijke gruwelijkheid van deze tijd je bespaard blijven, maar ik kan het met de dag slechter verdragen en ik weet niet wat ik moet doen. Het is alsof ik weer zeven ben, en op school dagelijks word gepest, er is geen ontsnappen aan. De hele wereld is nu dat schoolplein, en de bully's hebben kernwapens en de grootste megafoon ter wereld. Niemand houdt ze tegen, en alle meelopers mogen ze ongestraft toejuichen, de pesters krijgen met de dag meer macht.
Yeah, mijn Dorpsschooltrauma is weer helemaal terug. Ik heb bijna elke nacht nachtmerries. En jij bent er niet meer om me - voor zover je kon - te beschermen. Het is een van die herinneringen die pas later context krijgen: de blik in je ogen toen ik je vertelde dat ik niet meer naar school wilde, omdat ik daar elke dag werd gepest. Ik kon maar niet begrijpen waarom je me dwong om toch naar school te gaan, om iedere dag in die angst te leven, er was op school geen minuut waarin ik niet waakzaam was. Het enige dat mijn brein nog kon, was obsessief observeren hoe sociale hiërarchie werkte, omdat dat me misschien kon leren hoe ik niet meer zou worden gepest. Hoe het in die klas werkte, heb ik nooit ontdekt. De dochter van de dorpsagent was het populairste meisje van de klas, de zoon van de bankier werd gepest. Voor zover er een gemene deler in zat, ging het om kinderen die toevallig iets beter konden dan de rest. Iets beter rekenen, iets beter lezen. Mijn broer zat in een heel ander soort klas, met een gemiddeld hoger leerniveau dan mijn klas, en hij werd nooit gepest. En er is ook geen mevrouw Trabach meer, geen veilige speelkamer, kortom: jouw bescherming achter de schermen.
Nu ik vijfenvijftig ben weet ik hoe het werkt, maar ik ben er nog net zo machteloos tegenover als op mijn zevende. Ik word depressief wakker door diezelfde machteloosheid, want de pesters zijn overal en ik ben te moe om ertegen te vechten. Weet je nog, die eerste klas in Vaassen, waar ik maar een paar maanden in zat omdat we midden in een schooljaar waren verhuisd? Toen heb ik gevochten, een lange roerloze worsteling met een jongen die twee koppen groter was dan ik, maar ik weigerde gewoon koppig om op te geven. Dat hielp. Het dwong blijkbaar respect af. Die laatste paar maanden in die eerste klas werd ik niet gepest, maar toen kwam ik in de andere klas en daar begon het opnieuw. En dit keer waren het geen jongens, maar meisjes en jongens. Ik kon het niet oplossen met een duel. Dat kan niet bij een horde bully's, en ik ben er nooit achtergekomen wat me precies tot een prooi maakte. Ik vind die machteloosheid nog net zo onverdraaglijk als vroeger. En ik ben net zo moe als in die tweede klas.
Een lieve Facebook-vriend merkte op dat extreemrechtse trollen bashen beter voor me was dan me verbergen onder mijn dekbed. Maar het is ook zo volkomen zinloos, het verandert niets aan de situatie en uiteindelijk draagt het slechts bij aan het verdienmodel van Big Tech. Zelfs mijn antidepressiva helpen even niet. Dus ja, ik denk dat ik gewoon even wegloop. Of zo. Ergens waar ik even rust krijg van die oranje despoot. Niet dat er nog een plek op aarde bestaat waar je nog aan het fascisme kunt ontsnappen, op het graf na.
Een deel van me is jaloers op je, lieve Mamma. Je leefde in de Pax Europaea en je hoeft het eind ervan niet mee te maken. Oké, er staat tegenover dat je in de oorlog werd geboren, die in Zuidoost-Azië langer duurde dan in Europa. Je was twee toen je de vrede bereikte.
Ik ontsnap ook in schrijven niet aan het fascisme, maar het helpt tegen de wanhoop. Genoeg om weer aan het werk te gaan, iets anders zit er op dit moment niet op. Ik moet mezelf nu dwingen om terug naar school te gaan, bij gebrek aan jou. Dus hop, aan het werk, Van Loon.
Hou van je, lieve Mamma. Dat verandert zelfs niet als we beiden dood zijn.