DODENHERDENKING
Als extreemrechts in de afgelopen 80 jaar één wens had mogen doen, dan was het wel dat we hen niet meer zouden associëren met de nazi's.
Als die wens niet in vervulling gaat is hun 2e wens om de herdenking van de slachtoffers van fascisme te perverteren.
Met beide zijn ze een heel eind gekomen.

Morgen leggen een stel fascisten op de Dam een krans om de slachtoffers van de nazi's te herdenken.

Terwijl ze "nooit meer" prevelen, verlenen ze dagelijks steun aan de genocide in Gaza, waar je op commerciële socials niet meer in normale spelling over kunt praten zonder dat je met softcensuur te maken krijgt.

-

Heel veel mensen hebben kritiek, en terecht. "Hypocrisie" is een veel te klein woord voor wat hier gebeurt.

In reactie gebeuren er twee dingen:
- Veel mensen roepen op om naar de alternatieve herdenking te gaan in Den Haag.
- Veel mensen doen überhaupt niet meer mee aan een herdenking.

Ik heb op alle drie de opties kritiek, en stel iets anders voor.

-

Als eerste: ja, de herdenking op de Dam is om te kotsen.
Als tweede: ja, de alternatieve herdenking in Den Haag is vele, vele malen beter. Toch heb ik er wel kritiek op - kom ik straks op terug.

Eerst iets over optie 3: stoppen met herdenken.
Daar kan ik kort over zijn: Je doet dan precies wat extreemrechts wil.
Hoezo? Dan wordt de tekst toch langer 👇

-

WAT IS DODENHERDENKING?

Dodenherdenking is veel meer dan alleen die paar minuten stilte, of die hotemetoten op De Dam. Wat er ook bij hoort is aandacht in de media en lespakketten op scholen.

Mensen krijgen van jongs af aan informatie over de horror waar fascisme toe leidt. Ze leren op school waar je fascisme aan kunt herkennen.

Ze leren waar het toe leidt als je de ene bevolkingsgroep inferieur aan de andere gaat vinden; Als je gaat geloven in De Grote Leider ™. Als het individu alleen nog waarde heeft als radertje in het geheel. Als mensen die ziek, oud of gehandicapt zijn, of de 'verkeerde' cultuur of kleur of geboorteplek hebben, worden gezien als een last waar we ons van moeten bevrijden...

-

EXTREEMRECHTS HAAT DODENHERDENKING

Ze willen dat we het vergeten. En dat we hen niet meer met Adolf associëren.
Al 80 jaar doen ze hun uiterste best om onze kennis van fascisme onschadelijk te maken. Op vele manieren:

• Ze doen alsof ze niks tegen ras hebben, maar alleen tegen cultuur, of tegen "alle religies" (maar dan vooral die ene). Ze doen alsof dat niet racistisch zou zijn. En ze dus niks met Adolf van doen hebben, ook al is dat een leugen.
• Ze proberen racisme (pardon: "kritiek op de islam") te normaliseren. En dat is ze inmiddels grotendeels gelukt.
• Ze willen dat we onze kennis van fascisme loskoppelen van nu. Ze willen dat we de misdaden van de nazi's beschouwen alsof die in een andere dimensie zijn begaan, en nooit meer herhaald kunnen worden. De welgemeende, zeer terechte hartekreet "Nooit meer fascisme" is door hen (en de altijd weer fascisme faciliterende centristen) omgevormd in een bezwering: een ontkenning van wat we om ons heen zien.
• Ze willen vooral niet dat je inhoudelijke kennis opdoet van de geschiedenis. Weg met die lespakketten. Ze willen Dodenherdenking omvormen tot een nationalistisch feestje. (En de centristen hebben ze het makkelijk gemaakt door -al sinds 1961- ook Nederlandse militairen te herdenken die bij zogenaamde 'vredes'missies gestorven zijn, die helemaal niks met het tegengaan van fascisme te maken hebben).
• Ze proberen Dodenherdenking te perverteren. Inclusief de fascistische voorzitter van de Tweede Kamer, die al ooit een krans voor de "slachtoffers van het (nationaal) socialisme" neerlegde: een herhaling van de door de nazi's bedachte hoax dat de nazi's linkse socialisten zouden zijn.

Ze zijn het absolute tegendeel daarvan: de nazi's waren extreemrechts, net als Bosma zelf. Links wil meer gelijkheid, rechts wil meer ongelijkheid, extreemrechts wil extreme ongelijkheid, en daar is niks ingewikkelds aan. Bosma en Schreeuwwitje en hun premier werken hard om je in de war te brengen.

OK, genoeg hierover. Ik hoop dat je het met me eens bent dat extreemrechts Dodenherdenking haat en probeert onschadelijk te maken. Ik hoop dat je ziet dat als je je schouders ophaalt over Dodenherdenking, je eigenlijk ongewild precies doet waar zij op hopen.

-

DE ALTERNATIEVE DODENHERDENKING

4meiinclusief organiseert op 4 mei om 19:00 op de Koekamplaan in Den Haag een alternatieve Dodenherdenking. Daarbij wordt iedereen herdacht, toen of nu, die lijdt onder "oorlog, genocide, vervolging of onderdrukking."
4meinclusief.nl/

Het is een toffe poging om een einde te maken aan de hypocrisie. Waarom wel de slachtoffers van een genocide van 80 jaar geleden herdenken, en intussen als land zelf bijdragen aan de huidige genocide in Gaza?

En toch heb ik er kritiek op.

Want, hoe vreemd dat misschien ook klinkt: het is feitelijk een depolitisering van Dodenherdenking.

Allicht heb ik er niks op tegen om alle slachtoffers van oorlog of onderdrukking te herdenken. Het lijkt me hartstikke goed om stil te staan bij elke vorm van vervolging, en alle slachtoffers van geweld in de hele wereld.

MAAR

Ik denk dat het van cruciaal belang is dat we de slachtoffers van fascisme apart herdenken. Dat we leren wat fascisme is, en het leren herkennen. Dat we leren dat er verzet tegen mogelijk is. Dat we politiek bewustzijn ontwikkelen. En dat fascisme een schandvlek is, waar extreemrechts blijvend last van heeft.

De alternatieve herdenking laat dat tot nu toe allemaal los.
Ze maken geen verschil tussen links en rechts. Ze noemen het woord fascisme niet. Ze herdenken alles en iedereen, waardoor herdenken een individuele daad van consumptie wordt in plaats van een zaadje van collectief politiek bewustzijn.

Ik zeg niet dat de alternatieve herdenking morgen ook daadwerkelijk apolitiek zal zíjn. Ik denk dat er veel mensen op af gaan komen die wel degelijk nadenken over autoritarisme, en over bijvoorbeeld de overeenkomsten (en verschillen) tussen Adolf en Bibi.

Maar de teksten op de website van de alternatieve herdenking zijn wel degelijk apolitiek, en dat is een gemiste kans. Als het met dit soort teksten lukt om de nationale herdenking te beïnvloeden, verliezen we bijna net zo veel als dat we winnen.

-

WAT GA IK DOEN?

Ik woon in Eindhoven. Dat is vaak een nadeel, maar morgen niet.

Overdag om 17:00 uur is er een stille demonstratie bij het station, waarbij we de slachtoffers van Bibi zullen herdenken. Een stil protest tegen wat daar nu gebeurt.

's Avonds ga ik naar het Vrouwenmonument, een oorlogsmonument zoals er vele zijn in Nederland, zonder hotemetoten, zonder extreemrechts, zonder nationalisme, militarisme en vlagvertoon.

Ik herdenk géén Nederlandse soldaten die een ongeluk kregen terwijl ze burgers in Syrië of Irak bombardeerden, of in koloniale oorlogen vochten.

Ik herdenk slachtoffers van fascisme, toen en nu.
Joden, Sinti's, Roma, anarchisten, gehandicapten. Vluchtelingen, Palestijnen.

Inclusief de slachtoffers van Trump en Netanyahu. Inclusief de slachtoffers waar Schreeuwwitje nu nog alleen van droomt.

Ik open mijn hart, en huil.
Ik sterk mijn hart, en denk na over hoe we toen en nu de oorzaak van deze wandaden tegen kunnen gaan.

(Cartoon: Tjeerd Royaards, hopelijk vindt hij het niet erg dat ik die voor deze tekst gebruik.)