"Aansluiting zoeken bij het midden schaadt het imago van links

Pleiten voor een partij die ‘aansluiting vindt bij het midden’ is ideologische uitholling en strategisch kansloos. Om tegenwicht te bieden aan radicaalrechts is juist een radicaal links geluid nodig, stelt Marthe van Bronkhorst in de Volkskrant.

‘We zijn een linkse beweging die aansluiting moet hebben bij het centrum.’ Dat was de omschrijving van Frans Timmermans voor de nieuwe linkse partij die zou moeten ontstaan, met hemzelf als gedroomde leider. Maar ‘links’ definiëren als iets dat lijkt op ‘het midden’, of resoneert met ‘het midden’ is ten eerste ideologische uitholling, en ten tweede strategisch kansloos.

De oproep ‘luister naar het midden’ is al zo veel en zo vaak gedaan, we kunnen het dromen. In deze krant pleitten PvdA-oudgedienden Ad Melkert en anderen al eerder tegen de fusiepartij en vóór het luisteren naar het midden. Oud-PvdA’ers zoals Ronald Plasterk , die zich op geen enkel manier als links presenteren of gedragen, weten naar eigen zeggen hoe de PvdA weer een brede volkspartij wordt, namelijk door te ‘luisteren’ – en niet toevallig is dat luisteren naar rechtse sentimenten.

Deze veelal oudere politici, zoals Melkert en Plasterk, leven in het verleden. Zien ze dan echt niet in hoezeer het publieke debat al is verrechtst? Dat het huidige politieke ‘midden’ (het waterige geheel van D66, Volt, of, zo u wilt, ChristenUnie en CDA) niets meer te maken heeft met wat in hun tijd als het ‘midden’ gold?

We hebben helemaal geen geleidelijk verlopend politiek spectrum. Diversiteit tussen radicaalrechts en rechts is er amper; rechtse partijen stemmen vrijwel altijd met elkaar mee, zo ontdekte Volkskrants eigen Stemchecker-onderzoek. Van een middenweg tussen ‘liberaal laissez-fairebeleid’ en ‘ingrijpen door de staat’ is ook geen sprake meer, want de publieke instituties die we nog hadden, zijn door VVD-beleid bijna allemaal geprivatiseerd.

Ook in absolute aantallen is links ondervertegenwoordigd. Er zijn twee à drie radicaalrechtse (PVV, FvD, Ja21) en vele rechtse (splinter)partijen in de Kamer, daar staan slechts drie linkse partijen tegenover (PvDD, SP, GLPvdA). En het is rechtse retoriek die de klok slaat: de eigenaren van onze sociale media, die een groot deel van ons leven

beheersen, censureren nu openlijk kritische hashtags. Om tegenwicht te bieden, is dus een

radicaal links geluid nodig.

Historisch gezien is Timmermans’ ruk naar het midden ook kansloos. Zijn we dan zo kort van geheugen? Het meeregeren onder de rechtse VVD in Rutte-II kostte de PvdA 29 zetels en links als geheel de kop. Er is in de afgelopen 20 jaar geen enkel recent bewijs dat een linkse knieval naar het midden of een campagne gericht op rechtsere kiezers werkt in dit land (zie het gebrek aan linkse zetels).

Timmermans’ lofzang op het midden schaadt het imago van links. Het steeds opnieuw benadrukken, in ieder interview zeggen, en in elke campagne terug laten komen, dat ‘het via het midden moet’ is alleen maar gratis reclame voor het midden, en dus voor rechts. Timmermans zou er goed aan doen eens een lesje marketing en consumentenpsychologie te nemen. Want politiek is, helaas, ook PR. Door steeds leentjebuur te spelen bij VVD, CDA en D66 in taalgebruik, onderwerpkeuze (‘we moeten wat met migratie’) en gematigdheid, versterkt Timmermans het merk ‘midden’, niet ‘links’.

Timmermans is dus een uitstekende campagnestrateeg – voor VVD, CDA en D66 welteverstaan.

Dus luister naar de consumentenpsychologie, en durf een radicaal links geluid te maken. Een sterk merk heeft een eigen signatuur. Links is niet het midden. Vertrouw erop dat de kiezer dan vanzelf naar links toe komt.
Kortom, durft Timmermans het debat nog te verlinksen?"

(Over de auteur
Marthe van Bronkhorst is neuropsycholoog en columnist.)

volkskrant.nl/columns-opinie/o…